Palenie w ciąży zwiększa także ryzyko śmierci łóżeczkowej po urodzeniu (zespołu nagłego zgonu niemowląt). Naukowcy zauważyli, że nikotyna wpływa na zmiany potencjału czynnościowego komórek serca, osłabiając reakcję narządu na adrenalinę – w rezultacie dziecko nie budzi się odruchowo podczas bezdechu sennego [8]. 20 tydzień ciąży to czas intensywnego rozwoju i dużej aktywności dziecka. U płodu właśnie teraz w dziąsłach r ozwijają się zęby. Dziecko może już reagować na bodźce zewnętrzne (hałasy). Poza tym: płód żeński w 20 tygodniu ciąży ma już w pełni ukształtowaną macicę, a w jajnikach znajdują się prymitywne komórki 20. tydzień ciąży – pojawiają się zawiązki zębów, genitalia są już w pełni ukształtowane, dziecko ćwiczy oddechy, może ważyć 200–260 g i mierzy 20 cm; 21. tydzień ciąży – mózg płodu intensywnie się rozwija, rdzeń kręgowy jest już prawie ukształtowany, dziecko rozróżnia smaki dzięki kubkom smakowym; 21 tygodniu ciąży: wielkości płodu. W pierwszym trymestrze wielkość oznaczono z ogonowej do korony. W drugim trymestrze od 21 tygodniach wielkość owoców mierzono długość od korony do pięty. Do chwili obecnej masy osiągnęła 400 g, a wysokość wynosi 27 cm. Normalna wielkość płodu: . data publikacji: 11:10 ten tekst przeczytasz w 12 minut Istnieje kilka terminów opisujących różne etapy ciąży. Kiedy komórka jajowa i plemnik spotykają się, dochodzi do powstania zygoty, która zaczyna się dzielić, aby stać się embrionem. W miarę postępu ciąży zarodek staje się płodem. Płodowy okres rozwoju prenatalnego oznacza ważne zmiany w mózgu. Ten okres rozwoju rozpoczyna się w dziewiątym tygodniu i trwa do urodzenia, kiedy to płód staje się noworodkiem. Estrada Anton / Shutterstock Potrzebujesz porady? Umów e-wizytę 459 lekarzy teraz online Płód – etapy rozwoju Płód – rozwój krążenia krwi Płód – rozwój układu odpornościowego Płód – problemy rozwojowe Od którego tygodnia dziecko może żyć poza organizmem matki? Płód a dieta matki Płód – etapy rozwoju Gdy różnicowanie komórek jest w większości zakończone, zarodek wchodzi w kolejny etap i staje się znany jako płód. Okres płodowy rozpoczyna się w dziewiątym tygodniu i trwa do urodzenia. Etap ten charakteryzuje się zachodzącymi w organizmie płodu zmianami oraz wzrostem. Wczesne układy i struktury organizmu powstałe w stadium embrionalnym nadal się rozwijają. Cewka nerwowa (lub też cewa nerwowa) rozwija się w mózg i rdzeń kręgowy, a neurony nadal się tworzą. Kiedy neurony się uformują, zaczynają migrować do swoich właściwych lokalizacji. Synapsy, czyli połączenia między neuronami, również zaczynają się rozwijać. Między dziewiątym a dwunastym tygodniem ciąży zaczynają pojawiać się odruchy. Płód zaczyna wykonywać odruchowe ruchy rękami i nogami. W trzecim miesiącu ciąży narządy płciowe zaczynają się różnicować. Pod koniec miesiąca uformują się wszystkie części ciała. W tym momencie płód waży około kilograma. Będzie on nadal rósł zarówno pod względem masy, jak i długości, chociaż większość wzrostu fizycznego następuje w późniejszych stadiach ciąży. Koniec trzeciego miesiąca oznacza również koniec pierwszego trymestru ciąży. W drugim trymestrze, czyli w miesiącach od czwartego do szóstego, bicie serca staje się silniejsze, a inne układy organizmu dalej się rozwijają. Tworzą się paznokcie u rąk oraz stóp, włosy i rzęsy. Być może najbardziej zauważalne jest to, że płód powiększa się około sześciokrotnie. Wraz z drugim trymestrem, a dokładniej około dwudziestego ósmego tygodnia mózg zaczyna szybciej dojrzewać. W okresie od siedmiu miesięcy do urodzenia płód rozwija się, przybiera na wadze i przygotowuje się do życia poza macicą. Płuca zaczynają się rozszerzać i kurczyć, przygotowując mięśnie do oddychania. Zobacz również: Zygota, zarodek i embrion - rozwój dziecka we wczesnej fazie po zapłodnieniu Płód – rozwój krążenia krwi Układ krążenia płodu wykorzystuje trzy przetoki, które kierują krwią wymagającą dotlenienia. Celem przetok jest ominięcie płuc i wątroby. Wynika to z faktu, że wspomniane narządy nie będą w pełni działać aż do porodu. Przetoka omijająca płuca nazywana jest otworem owalnym (łac. foramen ovale). Przenosi krew z prawego przedsionka serca do lewego przedsionka. Przewód tętniczy (łac. ductus arteriosus) przenosi krew z tętnicy płucnej do aorty. Tlen i składniki odżywcze z krwi matki są przesyłane przez łożysko do płodu. Wzbogacona krew przepływa przez pępowinę do wątroby i dzieli się na 3 gałęzie. Krew dociera następnie do żyły głównej dolnej. To główna żyła połączona z sercem. Większość tej krwi jest przesyłana przez przewód żylny (łac. ductus venosus). Jest to również przetoka, która umożliwia przepływ wysoce natlenionej krwi przez wątrobę do żyły głównej dolnej, a następnie do prawego przedsionka serca. Niewielka ilość tej krwi trafia bezpośrednio do wątroby, aby dostarczyć jej potrzebny tlen i składniki odżywcze. Produkty przemiany materii z krwi płodowej są przenoszone z powrotem przez łożysko do krwi matki. Serce płodu Kiedy krew wchodzi do prawego przedsionka, większość przepływa przez otwór owalny do lewego przedsionka. Krew przechodzi następnie do lewej komory, a potem do aorty (dużej tętnicy wychodzącej z serca). Z aorty krew jest przesyłana do samego mięśnia sercowego oraz do mózgu i ramion. Po krążeniu krew wraca do prawego przedsionka serca przez żyłę główną górną. Bardzo mało tej mniej dotlenionej krwi miesza się z dotlenioną krwią. Zamiast wracać przez otwór owalny, trafia do prawej komory. Ta mniej natleniona krew jest pompowana z prawej komory do tętnicy płucnej. Niewielka ilość krwi przedostaje się do płuc. Większość tej krwi przepływa przez przewód tętniczy do aorty zstępującej. Krew ta następnie dostaje się do tętnic pępowinowych i wpływa do łożyska. W łożysku dwutlenek węgla i produkty przemiany materii są uwalniane do układu krążenia matki. Tlen i składniki odżywcze z krwi matki są uwalniane do krwi płodu. Po urodzeniu pępowina jest zaciśnięta, a dziecko nie otrzymuje już tlenu i składników odżywczych od matki. Wraz z pierwszymi oddechami życia, płuca zaczynają się rozszerzać. W miarę rozszerzania się płuc pęcherzyki płucne są oczyszczane z płynu. Wzrost ciśnienia krwi dziecka i znaczne obniżenie ciśnienia płucnego zmniejszają potrzebę przetaczania krwi przez przewód tętniczy. Te zmiany pomagają zamknąć przetokę. Zmiany te podnoszą ciśnienie w lewym przedsionku serca. Obniżają również ciśnienie w prawym przedsionku. Zmiana ciśnienia stymuluje zamknięcie otworu owalnego. Zamknięcie przewodu tętniczego, przewodu żylnego i otworu owalnego kończy zmianę krążenia płodowego na noworodkowe. Zobacz też: 10 najczęstszych chorób układu krążenia Płód – rozwój układu odpornościowego Komórki, które powstają w zarodku z czasem staną się komórkami układu odpornościowego. Te wczesne komórki układu odpornościowego, zwane komórkami macierzystymi hemopoezy (ang. hemapoietic stem cell), mają na swojej powierzchni białka, które pozwalają naukowcom zidentyfikować je jako prekursory komórek układu odpornościowego. Na początku ciąży komórki te dzielą się bardzo szybko, ale wraz z dojrzewaniem płodu tempo ich namnażania maleje i coraz więcej z nich staje się wyspecjalizowanymi typami komórek. Dzieci urodzone przedwcześnie mają zwykle większe ilości tych niewyspecjalizowanych komórek niż dzieci urodzone o czasie. Komórki te przemieszczają się przez krew do narządów związanych z układem odpornościowym, takich jak wątroba, śledziona i grasica. W drugim lub trzecim miesiącu ciąży, niektóre z nich stają się już limfocytami T. Chociaż te limfocyty T działają w trzecim, lub czwartym miesiącu ciąży, sterylne środowisko macicy nie wymaga, aby układ odpornościowy płodu odpierał potencjalne patogeny. Warto w tym miejscu podkreślić, że w przypadku ciąży mamy w pewnym sensie do czynienia z dwoma układami odpornościowymi w jednym organizmie. Wciąż nie wiadomo dokładnie, dlaczego układ odpornościowy matki nie atakuje obcego elementu w postaci płodu. Uważa się, że może mieć to związek z tym, że układ odpornościowy płodu nie musi działać w łonie matki, można go bezpiecznie stłumić, a także dlatego, że komórki płodu przechodzą przez łożysko i krążą w organizmie matki. Komórki te można wykryć u matki między czwartym a piątym tygodniem ciąży i pozostają przez lata, a nawet dekady po porodzie. Obecność genetycznie odrębnych komórek u osobnika, takich jak komórki płodu znalezione u matki, nazywana jest mikrochimeryzmem. Ta wymiana komórek z płodu na kobietę w ciąży dostarcza innego możliwego wyjaśnienia, dlaczego układ odpornościowy matki nie odrzuca rosnącego płodu. I chociaż istotne jest, aby płód rósł w środowisku, w którym nie jest odrzucany, nie pozostaje to bez konsekwencji dla rozwijającego się układu odpornościowego. Konsekwencje te stają się ważne, gdy dziecko opuszcza sterylne warunki macicy i napotyka bogate w bakterie środowisko pochwy i niesterylny świat. Układ odpornościowy dziecka zaraz po urodzeniu musi zacząć działać, co więcej dziecko będące wcześniej w łonie matki nie miało styczności z żadnymi patogenami, więc musi zdobyć doświadczenie. W obu tych kwestiach pomocny okazuje się właśnie organizm matki. Po pierwsze, organizm matki wytwarza przeciwciała, które zaczynają przenikać przez łożysko w trzynastym tygodniu ciąży, jednak większość z nich przechodzi przez łożysko w późnym okresie ciąży, w trzecim trymestrze. Powoduje to, że dzieci urodzone przedwcześnie mają zwykle niższy poziom przeciwciał krążących we krwi i dlatego są bardziej podatne na infekcje niż noworodki urodzone o czasie. Przeciwciała przenoszone przez łożysko to głównie immunoglobuliny G i chociaż zapewniają ważną ochronę, czasami mogą powodować szkody np. zdarza się, że przeciwciała matczyne skierowane przeciwko białkom krwinek czerwonych płodu mogą powodować anemię i żółtaczkę u noworodka. Po drugie, kluczowe jest również mleko matki zapewniające ochronę w postaci przeciwciał, komórek układu odpornościowego, takich jak makrofagi i innych czynników związanych z odpornością, takich jak cytokiny. Dotyczy to w szczególności mleka produkowanego w pierwszych dniach po urodzeniu, znanego jako siara. Badania wykazały, że każdy mililitr siary zawiera do 3 milionów komórek, z których około 1,8 miliona to makrofagi. Z biegiem czasu składniki mleka matki zmieniają się, odgrywając mniejszą rolę w odporności ochronnej, a bardziej w wartości odżywczej. W przypadku mleka matki, przeciwciała przez nie przenoszone to w większości immunoglobuliny A. Są one ważne dla ochrony powierzchni śluzówki, takich jak jelito. Gdy przewód pokarmowy dziecka przetwarza mleko matki, przeciwciała matczyne pokrywają jelito dziecka, pomagając w zwalczaniu wirusów żołądkowo-jelitowych. Przeciwciała zawarte zarówno w siarze, jak i w mleku matki, które później zastępuje siarę, zawierają około 90% immunoglobulin A u ludzi. Przeciwciała, które chronią dziecko, ale zostały wyprodukowane przez matkę, oferują tak zwaną odporność bierną. Ta stosunkowo krótkotrwała pomoc daje układowi odpornościowemu dziecka szansę na rozpoczęcie pracy i zakończenie rozwoju w okresie bezpośrednio po urodzeniu. Ponieważ przeciwciała te słabną w ciągu pierwszych kilku miesięcy życia, układ odpornościowy dziecka przyspiesza. W ten sposób mama i dziecko współpracują ze sobą, aby chronić dziecko przed wieloma patogenami, na które jest narażone w dniach i tygodniach po urodzeniu. Przeczytaj też: Jak działa układ immunologiczny? Płód – problemy rozwojowe W większości przypadków rozwój prenatalny przebiega normalnie, jednak wiele rzeczy, zwykle spowodowanych problemami genetycznymi lub środowiskowymi, może w tym czasie pójść nie tak. Rozwój płodu - problemy genetyczne Czasem w okresie płodowym dojść może do problemów genetycznych, które mogą wpływać zarówno na obecny, jak i przyszły rozwój płodu. Zespół Downa (trisomia 21) – to najczęstsza anomalia genetyczna podczas rozwoju prenatalnego. Zespół Downa jest spowodowany dodatkową kopią chromosomów 21 (co oznacza, że ​​istnieją trzy chromosomy zamiast zwykłych dwóch) i pojawia się u 1 na 1000 niemowląt. Typowe cechy zespołu Downa obejmują spłaszczone rysy twarzy, wady serca i upośledzenie umysłowe. Ryzyko urodzenia dziecka z zespołem Downa wzrasta wraz z wiekiem matki. Choroby dziedziczne – wiele chorób może być dziedziczonych, jeśli jedno lub oboje rodziców nosi gen choroby. Przykłady chorób dziedzicznych obejmują anemię sierpowatą, mukowiscydozę i chorobę Taya-Sachsa. By ustrzec się przed rozwojem chorób genetycznych u dziecka, wykonuje się wcześniej badania genetyczne mogące określić, czy rodzic jest nosicielem genów określonej choroby. Wady genetyczne – Trzeci rodzaj problemów genetycznych dotyczy chromosomów płci. Należą do nich takie stany, jak zespół Klinefeltera (wiąże się z powstaniem dodatkowego chromosomu X) i zespół Turnera (spowodowany brakiem lub niepełnym rozwojem jednego z chromosomów X). Rozwój płodu - problemy środowiskowe Zmienne środowiskowe mogą również odgrywać ważną rolę w rozwoju prenatalnym. Szkodliwe czynniki pochodzące ze środowiska, które mogą wpływać na płód, są określane mianem teratogenów. Zażywanie różnych substancji przez matkę – substancje przyjmowane przez matkę mogą mieć katastrofalne skutki dla płodu. Przykładowo palenie papierosów wpływa na niską masą urodzeniową, co może skutkować osłabieniem układu odpornościowego, problemami z oddychaniem i zaburzeniami neurologicznymi. Spożywanie alkoholu z kolei może prowadzić do płodowego zespołu alkoholowego, który wiąże się z wadami serca, wadami rozwojowymi ciała i niepełnosprawnością intelektualną. Zażywanie narkotyków także wpływa na płód i tak np. kokaina i metamfetamina, wiąże się również z niską masą urodzeniową i zaburzeniami neurologicznymi. Choroba, na którą cierpi matka – wiele chorób, na które choruje przyszła mama, może wpływać na płód. Przykładowo przyjmuje się, że wirus opryszczki jest jednym z najczęstszych takich schorzeń i może wpływać na płód, prowadząc do głuchoty, obrzęku mózgu lub niepełnosprawności intelektualnej. Kobiety z wirusem opryszczki są często zachęcane ciąży przez cesarskie cięcie, aby uniknąć przeniesienia wirusa na dziecko. Wśród innych chorób wpływających na płód wymienia się także różyczkę i AIDS. Wiele czynników może stanowić potencjalne zagrożenie dla rozwijającego się płodu. Części z nich, obejmujących problemy środowiskowe, można zapobiec lub zminimalizować zagrożenie. W przypadku problemów genetycznych czasem po prostu nic nie da się zrobić. Jednak zawsze wczesna opieka prenatalna może pomóc matkom i dzieciom poradzić sobie z potencjalnymi problemami z rozwojem prenatalnym. Od którego tygodnia dziecko może żyć poza organizmem matki? Płód jest uważany za zdolny do życia, jeśli osiągnął etap rozwoju, w którym jest w stanie żyć poza łonem matki. Ogólnie im dłużej płód przebywa w łonie matki, tym bardziej jest rozwinięty, gdy przychodzi na świat. Jednak jest jeszcze kilka innych czynników, które określają kiedy płód może przeżyć poza organizmem matki. Masa płodu – przyjmuje się, że niemowlęta ważące co najmniej 600 gramów po urodzeniu mają większą szansę na przeżycie w porównaniu z tymi, które ważą mniej. Płeć i ilość płodów – z części przeprowadzonych badań wynika, że dziewczęta mają większe szanse na przeżycie po urodzeniu w młodszym wieku niż chłopcy. Podobnie jest z pojedynczymi wcześniakami, które lepiej radzą sobie niż wcześnie urodzone bliźniaki. Opieka, jaką kobieta otrzymuje przed urodzeniem – czasem kortykosteroidy, antybiotyki lub magnez w czasie ciąży (podawany często tuż przed porodem) może pomóc zwiększyć szanse dziecka na przeżycie po porodzie. Opieka, którą dziecko otrzymuje zaraz po urodzeniu – niemowlęta urodzone w szpitalach z zaawansowanym oddziałem intensywnej terapii noworodków mogą z większym prawdopodobieństwem otrzymać od razu potrzebne im zabiegi ratujące życie. Ciężko jest określić wiek, w którym dziecko urodzone bardzo wcześnie może przeżyć. Przyjmuje się, że niemowlęta urodzone przed trzecim trymetrem (przed dwudziestym siódmym tygodniem ciąży) mają szanse przeżyć. Jednak należy zauważyć, ze dzieci takie wymagają interwencji ratujących życie natychmiast po porodzie i otrzymują zaawansowaną opiekę na oddziałach intensywnej opieki medycznej, aby przeżyć. Nawet przy najlepszej możliwej opiece mogą doświadczać krótko- i długoterminowych problemów. Według badań przeprowadzonych przez American College of Obstetricians and Gynecologists (ACOG) płód może przeżyć poza organizmem matki w wieku: 26 tygodni – gdy płód osiąga ostatni tydzień drugiego trymestru, szanse na żywotność wynoszą od 86 do 89 procent. 25 tygodni – płody w wieku 25 tygodni mają około 67 do 76 procent szans na żywotność. 24 tygodnie – lekarze przyjmują, że 24-tygodnie za punkt graniczny potencjalnej żywotności, chociaż w tym wieku przeżycie wciąż nie jest gwarantowane. Według ACOG żywotność płodu po 24 tygodniach waha się od 42 do 59 procent. Chociaż część badań wykazały, że szanse na przeżycie sięgają nawet 68 procent. 23 tygodnie – dzieci urodzone w 23. tygodniu zazwyczaj mają od 23 do 27 procent szans na przeżycie. 22 tygodnie lub wcześniej – szanse na żywotność przed 23 tygodniem są niskie i wynoszą około 5 do 6 procent. Zobacz też: Kiedy rodzi się wcześniak, czyli trudne początki macierzyństwa Płód a dieta matki Dieta i odżywianie odgrywają kluczową rolę w czasie ciąży. Dieta musi być zróżnicowana i zbilansowana, a spożywana ilość powinna być umiarkowana, zwłaszcza w pierwszych 1-3 miesiącach. Kobiety w ciąży powinny spożywać dietę składającą się z 5 głównych grup pokarmowych z umiarem, ze szczególnym uwzględnieniem pokarmów bogatych w kwas foliowy, ponieważ substancja ta odgrywa kluczową rolę w produkcji różnych narządów i komórek mózgowych płodu. Istnieją również pewne pokarmy, których należy całkowicie unikać w pierwszym trymestrze ciąży, w tym surową żywność, żywność zawierająca glutaminian sodu, pokarmy bogate w cukier i tłuszcze. Ponadto na czas ciąży należy odstawić wszystkie napoje zawierające kofeinę i alkohol. Pozytywne działanie mają za to tłuszcze nienasycone, które dostarczają organizmowi energii i pomagają zmniejszyć obecność cholesterolu, zmniejszając tym samym ryzyko chorób serca. Co ważniejsze, następujące rodzaje tłuszczów nienasyconych są korzystne dla rozwoju płodu: kwasy tłuszczowe Omega 3 i Omega 6, które są klasyfikowane jako niezbędne nienasycone kwasy tłuszczowe (NNKT), ponieważ organizm nie jest ich w stanie samodzielnie wytwarzać, co oznacza, że ​​dieta jest jedynym sposobem, aby organizm uzyskał do nich dostęp. Produkty z ryb oceanicznych i wodorostów zawierają kwasy tłuszczowe Omega 3, podczas gdy kwasy tłuszczowe Omega 6 można znaleźć w oleju szafranowym, oleju słonecznikowym i oleju kukurydzianym. Dodatkowo DHA i ARA, które są długołańcuchowymi nienasyconymi tłuszczami, są również kluczowe dla rozwoju komórek mózgu i gałki ocznej płodu. Kwasy tłuszczowe Omega 9 odgrywają kluczową rolę w rozwoju włókien komórek neuronów mózgu (akson i dendryt), a także osłony włókien neuronów. Można go znaleźć w różnych produktach spożywczych, w tym w maśle, oleju arachidowym, słoninie i oliwie z oliwek. Kobiety w ciąży powinny zwiększyć spożycie witamin, które pomogą utrzymać silne i zrównoważone ciało, a także wspomogą wzrost i rozwój płodu. Owoce i warzywa są najlepszym źródłem witamin, ale jeśli kobiety chcą przyjmować suplementy witaminowe, takie jak witamina A, B, C, D, E i K, powinny najpierw skonsultować się z lekarzem. Co więcej, w przypadkach, gdy ciąża powoduje napady zaparć, zaleca się zwiększenie ilości pokarmów bogatych w błonnik. Podobnie sytuacja wygląda z przyjmowaniem minerałów takich jak np. żelazo, które jest kluczowym składnikiem hemoglobiny we krwi matki i dziecka. Pokarmy zawierające wysoki poziom żelaza to wątroba, czerwone mięso, żółtko jaja i mleko. Jednak większość kobiet w ciąży będzie musiała przyjmować suplementy żelaza, ponieważ poziom żelaza zawarty w spożywanej żywności często nie wystarcza na ich potrzeby. Inny składnikiem w diecie matki a jakże ważnym dla zdrowia płodu jest kwas foliowy. Substancja ta ma kluczowe znaczenie dla wzrostu mózgu i ośrodkowego układu nerwowego. W przypadku niedoborów kwasu foliowego u płodu kości czaszki lub kręgosłupa mogą nie zrastać się prawidłowo. Dlatego zaleca się, aby kobiety zaczęły zwiększać spożycie kwasu foliowego, co najmniej 3 miesiące przed poczęciem, wybierając w diecie zielone warzywa, soje, pomarańcze, banany i mleko z dodatkiem kwasu foliowego. Przyszłe matki nie powinny również zapominać o wapniu odgrywającym fundamentalną rolę w rozwoju kości i zębów. Można go znaleźć w mleku i żywności, takiej jak chrząstka i małe ryby, a także dostępne są suplementy wapnia. Kobiety w ciąży powinny zmniejszyć ilość spożywanych węglowodanów, których źródłem mogą być produkty na bazie mąki, ryżu i ziemniaków, a także unikać słodkich potraw, zwłaszcza słodkich owoców. Należy również ograniczyć biały cukier i napoje gazowane, ponieważ oprócz zwiększonego ryzyka otyłości, pokarmy te mogą również zwiększać ryzyko rozwoju cukrzycy zarówno u matki, jak i dziecka. Źródła płód budowa płodu wzrost płodu wady płodu rozwój płodu TeleKTG - badanie płodu w domowym zaciszu Telemedycyna to jedna z najszybciej rozwijających się w ostatnich dwóch latach form świadczenia usług medycznych, łącząca w sobie elementy telekomunikacji,... Dr n. med. Marzena Mazurek Miał być bezpiecznym lekiem przeciwbólowym i uspokajającym. Talidomid spowodował uszkodzenia prawie 15 tys. płodów Lek, który kilkadziesiąt lat temu spowodował deformację tysięcy płodów i wywołał jeden z większych skandali w historii medycyny, obecnie przedłuża życie osobom... Adrian Dąbek Testy NIPT pozwala wykryć ciężkie wady płodu. Kiedy warto wykonać badanie? Do klasycznej diagnostyki prenatalnej pierwszego trymestru należy test złożony – USG + PAPP-A + wolna podjednostka B-hCG. Uzupełnieniem tego testu może być... Warsaw Press Ginekolog: płodów z wadami genetycznymi jest obecnie dużo więcej 30-letnia Izabela była w 22. tygodniu ciąży, gdy trafiła do szpitala w Pszczynie. Doszło do bezwodzia, a lekarze mieli zdecydować się na "postawę wyczekującą",... Agnieszka Mazur-Puchała Wieść o obumarciu płodu lub jego ciężkiej wadzie odcina radość od rozpaczy, nadzieję od lęku Kiedy dziecko rodzi się zdrowe, wszyscy się cieszą, a młoda mama dostaje kwiaty i gratulacje. Porodom martwych dzieci lub takich, które obarczone są ciężkimi,... Edyta Brzozowska Lekarze czekali trzy dni na śmierć płodu. "Przepraszamy, że zajęło nam to tak długo" Historia Savity wstrząsnęła Irlandią i sprawiła, że kraj zdecydował się na liberalizację prawa aborcyjnego. W 17. tygodniu ciąży Savita Halappanavar trafiła do... Małgorzata Krajewska Czym jest wstrząs septyczny? Dlaczego obumierający płód mógł go spowodować? [WYJAŚNIAMY] "Pacjentka 22. tydzień ciąży, bezwodzie. Lekarze czekali na obumarcie płodu. Płód obumarł, pacjentka zmarła. Wstrząs septyczny" – napisała w mediach... Agnieszka Mazur-Puchała COVID-19 u kobiet w ciąży. "Odkrycia powinny ostrzec ciężarne i lekarzy" O ile na początku pandemii koronawirusa uważano, że w większości kobiety w ciąży przechodzą COVID-19 bezobjawowo, dziś wiemy, że są wielokrotnie częściej... Monika Mikołajska Szczepionki z abortowanych płodów? Lekarz nie krył oburzenia "Szczepionek nie robi się z abortowanych płodów". Wirusolog komentuje wątpliwości Episkopatu Polski - W produkcji szczepionek AstraZeneki i Johnson & Johnson korzysta się z linii komórkowych stworzonych na materiale biologicznym pobranym od abortowanych... Adrian Dąbek Dzisiaj zaczęłam 21 tydzien ciąży, wczoraj lekarz powiedzial, że dziecko waży 400g, myślałam że to normalne, a dzisiaj przeczytałam, o prawidłowej wadze płodu na tym etapie ciąży i była o 100g mniejsza. To może być wina mojego objadania się słodyczami i słodkimi napojami ? Jest to również powód do niepokoju ? KOBIETA, 22 LAT ponad rok temu Ginekologia USG ciąży Ciąża Wstyd nie zapytać - ciąża bez opryszczki Dr n. med. Bogdan Ostrowski Ginekolog, Boguchwała 84 poziom zaufania Waga płodu jest prawidłowa. 0 redakcja abczdrowie Odpowiedź udzielona automatycznie Nasi lekarze odpowiedzieli już na kilka podobnych pytań innych znajdziesz do nich odnośniki: Ruchy płodu w 21 tygodniu ciąży – odpowiada Lek. Aneta Zwierzchowska Waga dziecka w 29. tygodniu ciąży – odpowiada Aleksander Ropielewski Czy waga płodu jest prawidłowa? – odpowiada Lek. Aneta Zwierzchowska Jaka powinna być waga płodu w 30 tygodniu ciąży? – odpowiada Lek. Aleksandra Witkowska Pomiar płodu w 17 tygodniu ciąży – odpowiada Lek. Tomasz Budlewski Wynik badania biometrycznego płodu w 31-tygodniu ciąży – odpowiada Lek. Tomasz Stawski Waga dziecka i matki w 31 tygodniu ciąży – odpowiada Dr n. med. Jacek Tulimowski Czy taka waga dziecka w 29-tygodniu jest prawidłowa? – odpowiada Redakcja abcZdrowie Waga 1280 g u płodu w 34 tygodniu ciąży – odpowiada Lek. Izabela Ławnicka Waga dziecka w 38 tygodniu ciąży – odpowiada Lek. Rafał Gryszkiewicz artykuły Łożysko na przedniej ścianie macicy - co warto wiedzieć? Łożysko na przedniej ścianie macicy to jeden z war Kalendarz ciąży - pierwszy trymestr, drugi trymestr, trzeci trymestr Kalendarz ciąży pozwala wyodrębnić poszczególne mi 22 tydzień ciąży - kalendarz ciąży. Wygląd dziecka, brzuch mamy 22 tydzień ciąży, czyli jej 5 miesiąc, to czas int Fot: georgerudy / W 21 tydzień ciąży matki często wchodzą z poczuciem, że ich brzuch nie może się już ani odrobinę powiększyć, a przecież to dopiero połowa ciąży. Do czasu rozwiązania waga dziecka musi jeszcze wzrosnąć prawie dziesięciokrotnie, a kobieta również przybierze jeszcze kilka dodatkowych kilogramów. 21 tydzień ciąży to moment, w którym często zaczynają się pojawiać nowe, nieznane dotąd dolegliwości ciążowe. Coraz częściej wyczuwalne ruchy dziecka i radość z tego, że zagrożenie poronieniem minęło, potrafią je jednak zagłuszyć. 21 tydzień ciąży – który to miesiąc? 21 tydzień ciąży to 5 miesiąc, trwa trymestr 2. To wciąż piękne chwile dla matki, która być może dopiero od paru dni wyczuwa ruchy dziecka. Mimo rozpierającej ją energii, powinna o siebie dbać. Jakie dolegliwości pojawiają się, gdy nadejdzie 21 tydzień ciąży? W 21 tygodniu ciąży przyszłej mamie ciągle mogą doskwierać bóle brzucha czy kłucie w boku, które są wywołane rozciąganiem się więzadeł macicy. Często też towarzyszą im coraz bardziej uciążliwe bóle kręgosłupa – środek ciężkości zmienia się wraz z rosnącym brzuchem. Jeżeli mama jeszcze nie zrezygnowała z chodzenia na obcasach, powinna to zrobić teraz. Mogą pojawiać się upławy – nawet śluzowate i intensywne. O ile nie mają one brzydkiego zapachu lub nie są zabarwione na żółto lub zielono, nie ma powodów do obaw. Zgaga, która przeszła w 1 trymestrze, może wrócić w 21 tygodniu ciąży ze zdwojoną siłą i towarzyszyć mamie do rozwiązania, ponieważ macica uciska na układ pokarmowy. Może pojawić się też problem z nadciśnieniem, szczególnie u tęższych osób. Ciśnienie tętnicze powinno się mierzyć podczas każdej wizyty u lekarza. 21 tydzień ciąży – brzuch przyszłej matki Brzuch w 21 tygodniu ciąży jest bardzo widoczny i zaczyna przeszkadzać kobiecie w spaniu. W tym czasie powinno się spać na lewym boku, gdyż pozycja ta zapewnia dobre ukrwienie dziecku. 21 tydzień ciąży – waga matki. Jak powinna wyglądać dieta? Jeżeli matka do tego czasu przytyła mniej niż 4 kg, powinna zacząć jeść więcej i częściej sięgać po zdrowe przekąski między posiłkami. Do końca 30 tygodnia idealnie byłoby, gdyby przybrała jeszcze 5 kg, czyli średnio między 20 a 30 tygodniem po 500 g na tydzień. Warto też pamiętać, że dieta w tym okresie powinna być jak najbardziej zróżnicowana. U dziecka wykształcił się już zmysł smaku, a posiłki zjadane przez matkę zmieniają smak wód płodowych. Dzięki temu niemowlę, które się rodzi, ma już wykształcony gust i może grymasić, gdy mleko mamy zmienia smak pod wpływem zjadanych przez nią potraw. Jak wygląda dziecko w 21 tygodniu ciąży? Dziecko w 21 tygodniu ciąży wygląda już bardzo podobnie do tego, jakie będzie w chwili narodzin. Ma wykształcone włosy i brwi, chociaż wciąż są one bezbarwne. Bardzo szybko rozwija się u niego skóra, podczas gdy na wykształcenie się tkanki tłuszczowej potrzeba jeszcze czasu, dlatego mogłoby się wydawać, że jest jej za dużo. Układ pokarmowy nadal intensywnie ćwiczy – dziecko zaczęło już trawić część cukrów zawartych w wodach płodowych, które nieustannie połyka. Wciąż tworzą się nowe czerwone krwinki, rozwija też układ odpornościowy – część przeciwciał przejmuje ono od matki. Mózg płodu w 21 tygodniu ciąży jest niezwykle rozwinięty. Przysadka już od dłuższego czasu produkuje hormon wzrostu. Dziecko odbiera świat wszystkimi zmysłami – czuje dotyk, słyszy, widzi nagłe zmiany światła, czuje zmiany temperatury, smakuje wód płodowych, wyczuwa zmiany ułożenia ciała. Działa także u niego funkcja pamięci, dzięki czemu może się ono uczyć rzeczy, które będą mu przydatne po urodzeniu. Ile powinno ważyć i mierzyć dziecko w 21 tygodniu ciąży? Długość ciała dziecka w 21 tygodniu ciąży mierzona jest już od czubka głowy do pięt (CHL), a nie jak dotychczas – do palców (CRL) i powinna ona wynosić 20–30 cm. Waga dziecka powinna się mieścić w przedziale 270–400 g. Warto pamiętać, że w 21 tygodniu ciąży bliźniaczej powinna ona oscylować bliżej dolnej granicy. Zobacz film: Ćwiczenia w czasie ciąży. Źródło: Dzień Dobry TVN Jak często powinno się wyczuwać ruchy dziecka w 21 tygodniu ciąży? Większość kobiet do 21 tygodnia ciąży bardzo dobrze wyczuwa ruchy płodu i potrafi już określić jego przybliżony rytm dobowy. Dziecko może zasypiać na parę godzin, szczególnie jeżeli matka dużo chodzi, kołysząc je w swoim brzuchu. Część z matek może jeszcze nie wyczuwać ruchów przez parę tygodni. Nie stanowi to powodów do obaw, jeżeli podczas badania USG lekarz orzekł, że rozwój płodu przebiega prawidłowo. Może być to związane z umiejscowieniem łożyska lub nadwagą matki. 21 tydzień ciąży – USG Pomiędzy 18 a 22 tygodniem ciąży należy wykonać kolejne badanie USG, podczas którego lekarz ponownie sprawdzi, czy dziecko rozwija się prawidłowo. Warto, aby ojciec był obecny podczas tego badania, żeby nawiązać więź z potomkiem. Jeżeli rodzice nie znają jeszcze płci dziecka, z pewnością dowiedzą się teraz. 21 tydzień ciąży to także dobry moment na wykonanie USG 3D i 4D, z którego warto zachować zdjęcie na pamiątkę. Rozwój płodu to złożony, a zarazem niezwykle fascynujący proces. Zwłaszcza pierwsze tygodnie od momentu poczęcia to okres intensywnych zmian, kiedy dochodzi do organogenezy. Większość przyszłych mam przez całą ciążę zastanawia się, co dzieje się w danym momencie z ich dzieckiem, jak wygląda i jakiej jest wielkości. Na szczęście dzięki osiągnięciom nauki proces rozwoju płodu został dokładnie zbadany i możliwe jest opisanie go praktycznie tydzień po tygodniu. Najważniejsze w poniższym artykule: Do określania wieku ciąży stosuje się tzw. regułę Naegelego, która za pierwszy dzień ciąży przyjmuje 1 dzień miesiączki w cyklu, w którym doszło do zapłodnienia. Jak rozwija się płód? Można wyróżnić cztery etapy rozwoju: okres przedimplantacyjny, okres tworzenia się listków zarodkowych, okres organogenezy oraz okres płodowy. Etapy rozwoju płodu można również podzielić na 3 trymestry ciąży lub opisywać ciążę tydzień po tygodniu. I trymestr jest kluczowy dla prawidłowego rozwoju narządów wewnętrznych płodu. W 4. tygodniu ciąży rozpoczyna się organogeneza , która kończy się w 12. tygodniu. II trymestr to czas doskonalenia takich umiejętności jak oddychanie czy koordynacja. Rozwijają się poszczególne zmysły dziecka. W III trymestrze kończy się rozwój najważniejszych organów, płuc. W ostatnich miesiącach ciąży wykształca się układ odpornościowy dziecka. Rozwój płodu Rozwój płodowy dziecka trwa 9 miesięcy, czyli około 40. tygodni, choć za donoszoną uznaje się ciążę zakończoną pomiędzy 38. a 42. tygodniem. Rozwój płodu zaczyna się w momencie, kiedy dochodzi do połączenia jąder komórkowych plemnika oraz komórki jajowej. Efektem tego zjawiska jest zygota, która musi ulec milionom podziałów, by płód był gotowy do przyjścia na świat. Po pierwszych podziałach zygota wędruje z jajowodu do macicy, gdzie zagnieżdża się i gdzie następuje dalsze rozwijanie się płodu. Choć zapłodnienie ma miejsce około 14 dni po zakończeniu ostatniej miesiączki, lekarze obliczając wiek ciąży stosują regułę Naegelego i przyjmują za 1 tydzień ciąży już 1 tydzień cyklu rozrodczego, w którym doszło do zapłodnienia. W związku z tym według lekarzy płód jest zawsze o 2 tygodnie starszy, aniżeli wynika z faktycznie zachodzących biologicznie procesów. Przyjęcie tej metody wiąże się z faktem, iż większość kobiet nie jest w stanie dokładnie określić daty zapłodnienia. Reguła Naegelego stosowana jest również przy określaniu norm rozwojowych płodu i wyjaśnianiu, co dzieje się w konkretnych tygodniach ciąży. Etapy rozwoju płodu Rozwój płodu ludzkiego to skomplikowany proces, który możemy usystematyzować na dwa sposoby. Pierwszy z nich, ściśle naukowy, dzieli rozwój płodu od zapłodnienia na cztery etapy: Okres przedimplantacyjny (1 tydzień od zapłodnienia), kiedy to zarodek wędruje z jajowodu do jamy macicy, by tam się zagnieździć. Okres tworzenia się listków zarodkowych (2-3 tydzień od zapłodnienia), czyli endodermy, mezodermy oraz ektodermy, z których później wykształcą się wszystkie narządy płodu. Okres organogenezy (4-8 tydzień od momentu zapłodnienia) , to właśnie wtedy dochodzi do wykształcenia się zawiązków wszystkich organów płodu. Okres płodowy (od końca 8 tygodnia aż do porodu), w trakcie którego narządy rozrastają się i rozpoczynają swoją pracę, przygotowując się do życia pozapłodowego. Drugi sposób dzieli rozwój płodu od poczęcia do porodu na trzy stadia ciąży: I trymestr (do końca 13 tygodnia ciąży) – to okres, kiedy powstają zalążki wszystkich najważniejszych narządów. Z tego względu w tym czasie płód jest najbardziej narażony na działanie szkodliwych czynników i powstawanie wad rozwojowych. II trymestr (od 14 do 26 tygodnia ciąży) – w tym czasie dziecko rośnie, a organy ulegają ciągłemu doskonaleniu. Płód zaczyna się ruszać i daje odczuć swoją obecność. Jest zdecydowanie mniej podatny na czynniki zewnętrzne, jednak wciąż nie jest w stanie przeżyć samodzielnie poza brzuchem mamy. III trymestr (od 27 tygodnia aż do porodu) – w tym czasie organizm płodu stopniowo przygotowuje się do przyjścia na świat, organy zaczynają pracować, a waga dziecka rośnie. Maluch zaczyna również odbierać bodźce ze świata zewnętrznego. Ciąża tydzień po tygodniu a rozwój płodu Przyjrzyjmy się teraz, jak wygląda rozwój prenatalny dziecka tydzień po tygodniu. Jak wspomniałam dla prawidłowego rozwoju narządów wewnętrznych płodu kluczowy jest I trymestr. 1 tydzień ciąży – to czas krwawienia miesiączkowego. W tym czasie organizm przygotowuje się do owulacji i ewentualnego zapłodnienia. Wzrasta również poziom estrogenów, które umożliwiają owulację. 2 tydzień ciąży – w jajnikach zaczyna dojrzewać jeden z pęcherzyków Graffa, a w macicy pojawia się śluz, ułatwiający plemnikom drogę do komórki jajowej. 3 tydzień ciąży – to właśnie w tym czasie dochodzi do owulacji i zapłodnienia. Komórka jajowa łącząc się z plemnikiem tworzy zygotę, która ulega licznym podziałom (trzeciego dnia komórek jest 9, kolejnego już 16, a siódmego dnia około 100), umożliwiającym wykształcenie się kompletnego płodu. 4 tydzień ciąży – zygota zaczyna wędrówkę w kierunku macicy, gdzie dochodzi do zagnieżdżenia. To umożliwia jej korzystanie z substancji odżywczych organizmu matki za pośrednictwem endometrium. Są one niezbędne do powstania łożyska, a także rozpoczęcia organogenezy. 5 tydzień ciąży – pęcherzyk ciążowy składa się w tym okresie z zarodka oraz pęcherzyka żółtkowego. Komórki zarodka układają się w listki zarodkowe, z których powstaną różne narządy. Z jednego rozwinie się skóra, włosy oraz układ nerwowy z mózgiem, z drugiego – układ pokarmowy, wątroba, trzustka, tarczyca, a z trzeciego – układ krwionośny, moczowo płciowy oraz cały układ mięśniowo-szkieletowy. Formuje się łożysko. 6 tydzień ciąży – jeżeli chodzi o rozwój płodu, 6 tydzień to pierwszy kluczowy moment, kiedy zaczyna bić malutkie serce płodu, a cewa nerwowa ulega zamknięciu. Jeżeli ten proces zostanie zaburzony, możliwe są wady rozwojowe tj. wodogłowie lub rozszczep kręgosłupa. Ponadto zaczynają się tworzyć zalążki oskrzeli i układu pokarmowego. 7 tydzień ciąży – w tym tygodniu serce ma już dwie komory, widać również zawiązki narządów rodnych. Zaczyna formować się szkielet, tworzą się gałki oczne, nozdrza, usta, język, zalążki zębów oraz uszy. Widoczne są już ręce i nóżki malucha, chociaż on sam waży zaledwie 1 gram! 8 tydzień ciąży – tworzy się pępowina, głowa ulega wyraźnemu wyodrębnieniu, zarysowany jest również tułów i kontury twarzy. Oczy są już w pełni wykształcone, posiadają rogówkę, siatkówkę, soczewkę oraz tęczówkę. Wątroba, płuca oraz nerki ulegają dalszemu rozwojowi, a ponadto tworzy się ucho środkowe, odpowiedzialne za zmysł równowagi. Płód mierzy około 1,5 cm. 9 tydzień ciąży – w mózgu dziecka zaczynają się tworzyć pierwsze połączenia nerwowe, a pierwszym zmysłem odczuwanym przez malucha jest dotyk. Miejscem najbardziej wrażliwym na są okolice warg. Kształtujące się jelita powoli przemieszczają się do jamy brzusznej, a u rąk i nóg zaczynają formować się palce. 10 tydzień ciąży – główka płodu staje się coraz większa, przede wszystkim ze względu na stale rosnący mózg. Płuca ulegają dalszemu doskonaleniu, powstaje przepona oraz stawy, dzięki czemu płód może zginać wszystkie kończyny. Kość ogonowa, tworząca charakterystyczny ogonek znacznie zanika, podobnie jak błony między palcami. 11 tydzień ciąży – Serce dzieli się na kolejne części i dostarcza krew do naczyń krwionośnych i narządów. Pępowina zasila krwią rozwijające się łożysko. Płód zaczyna intensywnie rosnąć. Zaczynają pracować nerki, wydalając mocz do płynu owodniowego. Długość dziecka to około 6 cm, a waga 9 gramów. 12 tydzień ciąży – to właśnie w tym tygodniu kończy się rozwój płodu w czasie ciąży określany mianem organogenezy. Zaskakujące jest to, że dziecko potrafi już ssać własny kciuk, a także zaczyna produkować hormony. Kształtują się również pierwsze mechanizmy termoregulacyjne, na początku pod postacią specjalnego meszku pokrywającego całe jego ciało. Niezbędne źródło energii, jakim jest glukoza pobiera jednak jeszcze z płynu owodniowego. Co ciekawe, w tym tygodniu zaczyna być produkowany mocz dziecka, które wydala go do wód płodowych. Choć narządy płciowe są już wykształcone, zazwyczaj niemożliwe jest 100% rozpoznanie płci na tym etapie. 13 tydzień ciąży – Wreszcie zaczyna funkcjonować łożysko i to ono od tej pory będzie zapewniać dziecku tlen i składniki odżywcze. Sprawia to, że płód staje się dużo bardziej aktywny, intensywnie poruszając kończynami. Pracuje również nad mimiką twarzy, intensywnie marszcząc czoło. Uszy i oczy wreszcie osadzają się w odpowiednich miejscach na twarzy. Dziecko zaczyna odczuwać emocje mamy, które wpływają również i na jego samopoczucie. Waga, którą może osiągnąć w tym okresie to nawet 20 gramów. Jeżeli chodzi o rozwój płodu tydzień po tygodniu – trymestr II, to przede wszystkim okres intensywnego wzrostu i kształtowania nowych umiejętności. Dziecko chętnie bawi się pępowiną i rozwija swój zmysł dotyku. Stopniowo zwiększa się zakres jego ruchów, poprawie ulega również ich koordynacja. Rozwój płodowy dziecka tydzień po tygodniu nie zmienia się już w tym okresie aż tak bardzo, jednak wciąż jest bardzo interesujący: 14 tydzień ciąży – płód zaczyna trenować odruch oddychania, łykając i wypluwając płyn owodniowy. Ostatecznemu uformowaniu ulegają również wewnętrzne narządy płciowe u dziewczynek, czyli macica, jajniki oraz pochwa. 15 tydzień ciąży – kostki słuchowe w uchu środkowym ulegają stwardnieniu, dzięki czemu za niedługo płód będzie mógł słyszeć. Na głowie pojawiają się pierwsze włosy, a na twarzy zarysy brwi. 16 tydzień ciąży – szkielet dziecka ulega stwardnieniu, wzmocnieniu ulegają również jego mięśnie, dzięki czemu coraz lepiej koordynuje swoje ruchy. Dziecko zaczyna również rozróżniać smak wód płodowych, preferując zwykle wody o słodkim posmaku. 17 tydzień ciąży – podczas badania USG z powodzeniem można już określić płeć płodu. Skóra dziecka, choć przeźroczysta, ulega stopniowemu pogrubieniu. 18 tydzień ciąży – na opuszkach dziecka zaczynają się tworzyć linie papilarne. Zmysł dotyku jest już doskonale rozwinięty, uszy powoli odbierają faje dźwiękowe, a oczy stają się wrażliwe na światło. Ze względu na fakt, iż maluch intensywnie trenuje odruch ssania i oddychania, w jelitach dziecka pojawia się smółka. Możesz ponadto zacząć odczuwać pierwsze ruchy dziecka. 19 tydzień ciąży – rozpoczyna się wydzielanie soków trawiennych, a także zwiększa się produkcja mieliny, odpowiedzialnej za przewodzenie impulsów nerwowych. Dziecko waży już prawie 250 gram i mierzy około 16 cm. 20 tydzień ciąży – tworzą się zalążki zębów, a w mózgu komórki zmysłowe, odpowiedzialne za zmysł węchu, smaku oraz słuchu. Zwiększa się również ilość połączeń nerwowych warunkujących prawidłowe procesy myślowe oraz pamięć. 21 tydzień ciąży – od tej pory to nerki odpowiadają za produkcję płynu owodniowego, jak również jego filtrację, której efektem jest produkcja moczu. Jest on przekazywany do krwiobiegu matki i w ten sposób zbędne produkty są wydalane z organizmu. Waga dziecka rośnie do około 350 gram. 22 tydzień ciąży – w jądrach płodu zaczyna się produkcja plemników, na skórze natomiast pojawiają się gruczoły potowe oraz rozwijają się paznokcie. Gdyby z jakichś powodów poród nastąpił w tym tygodniu, dziecko miałoby około 20% szans na przeżycie. 23 tydzień ciąży – płód zaczyna słyszeć. Na razie są to niskie dźwięki, dlatego najlepiej odbiera głos taty i innych mężczyzn w otoczeniu. Proporcje płodu stają się zbliżone do tych przy porodzie. 24 tydzień ciąży – w płucach tworzą się pęcherzyki oraz przewodu, rozpoczyna się również produkcja niezbędnego do procesu oddychania surfaktantu. Szpik rozpoczyna produkcję białych krwinek. 25 tydzień ciąży – pępowina ulega pogrubieniu po to, by zabezpieczyć zwiększone zapotrzebowanie na tlen i substancje odżywcze. Dziecko w tym tygodniu waży już prawie kilogram i mierzy około 23 cm. 26 tydzień ciąży – dziecko nabiera masy, głównie za sprawą coraz grubszej warstwy tkanki tłuszczowej. Nieustannie też trenuje swoje mięśnie, wzmacniając je. Co więcej, powierzchnia mózgu zaczyna ulegać fałdowaniu. 27 tydzień ciąży – płód potrafi już otwierać i zamykać powieki, głównie w odpowiedzi na światło prześwitujące przez brzuch mamy. Ponadto na języku zaczynają formować się kubki smakowe. III trymestr czyli ostatni etap ciąży to czas, kiedy płód coraz bardziej przypomina noworodka. Wypełnia praktycznie całą macicę, przez co coraz ciężej jest mu się swobodnie poruszać. W ostatnich tygodniach ciąży wykształca się układ odpornościowy malucha, a także kończy udoskonalanie pracy najważniejszych organów, płuc. Kończąc trzeci trymestr dziecko jest już gotowe do przyjścia na świat. Rozwój dziecka w łonie matki tydzień po tygodniu w ostatnim, III trymestrze prezentuje się następująco: 28 tydzień ciąży – dziecko waży już 1 kg, ponieważ organizm skupia się głównie na wzroście. W przypadku płodów męskich jądra zstępują do moszny. 29 tydzień ciąży – główka rozrasta się, ze względu na intensywnie rozwijający się mózg, który jest już silnie pofałdowany. W macicy jest coraz mniej miejsca przez co ruchy dziecka odczuwane są już bardzo wyraźnie. Płód waży około 1250 gramów, a jego długość całkowita osiąga w przybliżeniu 37 cm. 30 tydzień ciąży – układ krwionośny dziecka zaczyna produkować erytrocyty, włosy i rzęsy stają się coraz gęstsze, a dziecko obraca się główką w dół. W tej pozycji pozostanie już aż do dnia porodu. 31 tydzień ciąży – u płodu zauważalny jest już wyraźnie rytm czuwania oraz snu. Dziecko stale rośnie, swoją długość zwiększają zwłaszcza nogi malucha. 32 tydzień ciąży – w tym tygodniu płód ciągle ćwiczy nabyte wcześniej umiejętności, takie jak przekręcanie główki, mruganie czy oddychanie. 33 tydzień ciąży – malec przybiera na masie, zwiększając grubość tkanki tłuszczowej w skórze. Zwiększa się również znacznie obwód główki. 34 tydzień ciąży – na dłoniach i nogach dziecka zaczynają rosnąć miękkie paznokcie, które do dnia porodu osiągną znaczną długość. Rozwija się także układ odpornościowy dziecka, po to by ochronić go po porodzie przed czynnikami zewnętrznymi. 35 tydzień ciąży – większość układów, w tym układ pokarmowy oraz nerwowy są już gotowe na ewentualny poród. 36 tydzień ciąży – płód zwiększa intensywnie swoją masę. 37 tydzień ciąży – układ odpornościowy dziecka jest już gotowy do porodu. Średnia masa płodu w tym tygodniu to ok. 3kg. 38 tydzień ciąży – od tego momentu ciążę uznaje się za donoszoną, poród może więc nastąpić w każdej chwili. Jelita wypełnione są w całości smółką, a łożysko powoli zaczyna się starzeć, co prowadzi do indukcji porodu. 39-40 tydzień ciąży – cały organizm płodu jest już przygotowany do przyjścia na świat. Dziecko jedynie nadal przybiera na masie, która może przekroczyć nawet 4kg. Rozwój płodu – Q&A Podsumowując, jeszcze raz odpowiadamy na najważniejsze pytania dotyczące rozwoju płodu, zadawane przez przyszłych rodziców: Kiedy rozpoczyna się organogeneza płodu? Proces organogenezy, czyli tworzenia się kluczowych narządów płodu rozpoczyna się w 4. tygodniu ciąży i trwa przez kolejne osiem tygodni. Wraz z końcem 12. tygodnia ciąży zalążki wszystkich najważniejszych narządów, w tym serca, mózgu, płuc oraz nerek są już wykształcone i w kolejnych tygodniach będzie następował jedynie ich dalszy rozwój i przygotowanie do pełnienia swoich funkcji. Kiedy kształtuje się serce płodu? Przyjęło się, że serce dziecka zaczyna bić około 21 dni po zapłodnieniu, czyli mniej więcej w 6 tygodniu ciąży. Początkowo jest ono tylko małą, pojedynczą rurką wygiętą w charakterystyczne S, ale już w ciągu kilku następnych dni zaczynają się w nim kształtować komory. Kiedy rozwijają się płuca u płodu? Zalążki płuc oraz oskrzeli zaczynają się kształtować podobnie jak serce, w 6 tygodniu ciąży. Ich rozwój jednak trwa intensywnie praktycznie aż do samego końca ciąży. Z czasem pojawiają się pęcherzyki płucne i naczynia krwionośne niezbędne do wymiany gazowej, a także surfaktant zapobiegający sklejaniu się pęcherzyków płucnych. O w pełni rozwiniętych płucach, gotowych do podjęcia pracy możemy jednak mówić dopiero w okolicach 32-33 tygodnia ciąży. Jednak noworodek urodzony w tym czasie zazwyczaj wymaga jeszcze podłączenia do respiratora. Kiedy rozwija się układ nerwowy płodu? Układ nerwowy dziecka, w tym przede wszystkim mózg, rozwijają się praktycznie od momentu poczęcia. Zalążki mózgu kształtują się już w 4 tygodniu ciąży, jednak kluczowym momentem jest zamknięcie się cewy nerwowej, które ma miejsce w 6 tygodniu ciąży. W 10 tygodniu ciąży mózg posiada już obie półkule i jest już organem złożonym, który w ciągu kolejnych tygodniu będzie tworzył coraz to nowe połączenia nerwowe i ulegał pofałdowaniu. Intensywny rozwój płodu pod względem układu nerwowego obserwuje się w trzecim trymestrze, kiedy to znacznie wzrasta obwód główki dziecka. Zobacz też: Ruchy dziecka przed porodem

21 tydzień ciąży zdjęcia płodu